Në vitet e ardhshme Shqipëria pritet të shpenzojë qindra milionë euro më shumë për mbrojtjen, ndërkohë që koha në të cilën vendi mund të kursejë nga ky sektor për të investuar në zhvillimin ekonomik dhe social duket se ka mbaruar, përfundon BIRN në analizën e tij.
– Planet për shpenzimet ushtarake në projektbuxhetin e shtetit për vitin 2024, të publikuar në faqen e Kuvendit të Shqipërisë, flasin për një rritje të ndjeshme të shpenzimeve për bazat ushtarake, armatimet dhe municionet si dhe blerjen e sistemeve të shtrenjta të luftës ajrore, dronëve nga Turqia dhe një sistem transponder me vlerë mbi 30 milionë euro, i cili me sa duket do të instalohet në helikopterët Blackhawk.
Baza modeste ushtarake në zonën e Bizës në malësinë mbi Tiranë pritet të kthehet në një kompleks me vlerë gati 15 milionë euro, ndërsa baza detare e Pashalimanit pritet të investohet për ndërtimin e brigjeve dhe thellimin e pellgut, me vlerë rreth pesë milionë euro.
Investimet e reja të planifikuara në buxhetin e vitit të ardhshëm vijnë së bashku me një program investimi ekzistues, i cili përfshin prokurimin e avionëve pa pilot me vlerë 75 milionë euro, një program që fillon në vitin 2022 dhe ndërtimin e një kantieri testimi në qytetin e Payet me vlerë më shumë se 2 milionë. euro.
Programi i investimeve në mbrojtje, për periudhën 2022-2028, kap vlerën e gati 800 milionë eurove.
Për vitin 2024, Shqipëria pritet të shpenzojë 33 miliardë lekë (rreth 310 milionë euro) për sektorin e mbrojtjes, një rritje e ndjeshme prej 27 për qind krahasuar me buxhetin e vitit 2023. Rritja e shpenzimeve për mbrojtjen është e konsiderueshme duke pasur parasysh se shpenzimet totale buxhetore pritet të rriten vetëm me 7.1 për qind.
“Në vitin 2024 do të respektohet niveli i kërkuar në lidhje me detyrimet e anëtarësimit në NATO, me dy për qind të prodhimit të brendshëm bruto dhe kjo po arrihet për herë të parë”, thotë ministri i Financave dhe Ekonomisë, Ervin Mete.
Sipas BIRN, Shqipëria ka një ushtri të vogël prej 6600 vetash, e pesta më e vogla në mesin e shteteve anëtare, pas Luksemburgut, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Sllovenisë, pa llogaritur Islandën, e vetmja anëtare e NATO-s pa ushtri.
– Përllogaritjet e NATO-s tregojnë se sipas të dhënave të vitit 2023, Shqipëria është vendi anëtar me kostot më të ulëta për frymë në sektorin e mbrojtjes. Mbrojtja këtë vit i kushton qytetarëve shqiptarë 93 dollarë amerikanë, maqedonasve 114 dhe malazezëve 151 dollarë amerikanë. Mbrojtja u kushton amerikanëve 2220 dollarë në vit, norvegjezëve 1339 dollarë, gjermanëve 967 dollarë, ndërsa francezëve 737 dollarë, sipas analizës së BIRN.
Ai vë në dukje se shpenzimet e mbrojtjes filluan të ndryshojnë rrënjësisht në shumë vende pas sulmit rus kundër Ukrainës në shkurt 2022, një ngjarje që ndryshoi perceptimin e paqes, të paktën në aspektin e luftës konvencionale në kontinentin evropian.