Një fjalë mund të ndryshojë gjithçka. Mospërdorimi i emërtimit gjeografik “Veriut”, pra emri i ri kushtetues i shtetit, mund të ndryshojë marrëdhëniet midis Shkupit dhe Athinës, dhe Sofja mund të përfitojë nga ana e saj një “aleatë” se nuk është e vetmja që nuk mund të shkojë mirë me Maqedoninë e Veriut.
Lakmusi i parë për drejtimin në të cilin do të vazhdojnë marrëdhëniet mes Athinës dhe Shkupit do të jetë deklarata solemne e presidentes së ardhshme të shtetit Gordana Siljanovska-Davkova më 12 maj, gjatë inaugurimit të saj, akt që Greqia do ta ndjekë me vëmendje.
“Duke pasur parasysh se Kushtetuta në Maqedoninë e Veriut nuk parasheh shtimin e kompetencave të presidentit, në rrethana normale betimi të dielën nuk do të ishte gjë tjetër veçse një procedurë formale dhe ndoshta e mërzitshme”, shkruan njohësi i marrëdhënieve greko-maqedonase, Stavros Simas, në një analizë për gazetën greke “Kathimerini”.
Në këtë rast, megjithatë, nuk do të jetë kështu.
“Por tani është interesante se në cilin shtet do të bëjë betimin Siljanovska: në Maqedoninë e Veriut, siç parashikohet me Kushtetutë me Marrëveshjen e Prespës, apo në shtetin inekzistent “Republika e Maqedonisë”, nën flamurin e të cilit ajo vetë shkoi në funksionin e lartë, dhe partia e saj në pushtet, ndonëse me tone të ulëta gjatë fushatës zgjedhore? Nëse dita dihet pas mëngjesit, të dielën, me inaugurimin e Presidentit, do të shihet nëse marrëdhëniet me Athinën do të vazhdojnë të ecin në një klimë të moderuar apo do të fillojë një periudhë e re trazirash, Shkupi do të hapë një front i ri me Greqinë në momentin kur mosmarrëveshja me Bullgarinë kërcënon perspektivën evropiane të Maqedonisë së Veriut”, thuhet në analizë.
A SHKRUHET DIKUN NË GREQI, MAQEDONIA E VERIUT?
Siljanovska në disa raste ka deklaruar se nuk do ta përdor fjalën “E VERIUT”, duke sqaruar se kjo nuk do të thotë se do të heqë tabelat apo mbishkrimet me atë emër. “Kur thashë që nuk do ta përdor fjalën “Veriut”, nuk doja të kisha parasysh që do të hiqja tabelat para institucioneve, në konferenca ndërkombëtare apo në takime dypalëshe e kështu me radhë. Larg kësaj”, tha Siljanovska në një duel para raundit të dytë presidencial.
“Unë flas për veten time. Kush nuk e di se e drejta e vetëvendosjes është gjithashtu një e drejtë personale dhe askush nuk mund të të urdhërojë të përdorësh diçka që nuk e pranon mendja dhe zemra. Do ta respektoj, por nuk do ta përdor ‘Veriut’. Unë do ta përdor Maqedoninë dhe kurrë nuk do të krijoj konfuzion sepse nuk do të më duhet të bëj dallime në mes të Republikës së Maqedonisë së Jugut. Nuk ka një gjë të tillë. Pra, kur të flas, do të flas maqedonisht, maqedonisht, maqedonisht… Le të më qëndrojë përballë ‘Maqedonia e Veriut’. Por unë po flas për mua, ajo çështje nuk do të mbyllet kurrë”, tha Siljanovska. Pyetjes – po sikur të marrë një notë nga Greqia për këtë, ajo u përgjigj se askush nuk mund t’i thotë se çfarë do të përdorë personalisht. “Nota nuk mund të flasë personalisht për fjalën, të drejtën e mendimit dhe shprehjen e lirë të mendimit, që nga Sokrati e deri më sot. Dhe Greqia le të bëjë diçka për të zbatuar Marrëveshjen e Prespës – memorandumet, ndaj le të shkruhet diku. A shkruhet diku në Greqi Maqedonia e Veriut, t’ju pyes? Askund”, tha Siljanovska në TV Telma.
PA TRUKE
Sipas një analize në “Kathimerini”, një gazetë që konsiderohet e afërt me Demokracinë e Re në pushtet, Athina nuk do të tolerojë truket për mospërdorimin e emrit kushtetues nga fqinji i saj verior.
“Pala greke megjithatë duket e vendosur të mos tolerojë një operacion de facto të moszbatimit të marrëveshjes në vend me truket e udhëheqësish së re. Aktualisht, Greqia dhe Bullgaria janë në një qëndrim pritës dhe janë në pritje të mesazheve të realitetit të ri në Shkup, si dhe të faktorit aleat, pra amerikanëve dhe evropianëve”, thuhet në analizën e “Kathimerini”.
Aty potencoi reagimi i parë në qarqet e MPJ-së greke, ku jozyrtarisht theksohej se udhëheqësia e re në Shkup “ka obligim të respektojë me përpikëri Marrëveshjen e Prespës, e cila është një marrëveshje ndërkombëtare që krijon detyrime për shtetin fqinj dhe është parakusht për zhvillimin e mënyrës së saj evropiane”. Deklaratat e fundit të kryeministrit bullgar në detyrë Dimitar Glavçev, se Bullgaria nuk do të devijojë nga kërkesat e mëparshme, si dhe të presidentit Rumen Radev, se shpejt do të bëhet e qartë nëse presidenti i ri dhe partia fituese e zgjedhjeve. RMV do të punojë edhe për rrugën evropiane të vendit ose do të kthehet në një drejtim tjetër. /Koha/
