Një rajonal treg – zhvillim dhe sfida

Kontributi në zhvillimin ekonomik përmes forcimit të bashkëpunimit ekonomik rajonal ishte i lartë në listën e Procesit të Berlinit që në fillim, sepse ai u krijua si një proces shtesë për të mbështetur Ballkanin Perëndimor në përgatitjen për anëtarësim në BE. Javën e kaluar në Berlin, kancelari Olaf Scholz e bëri shumë të qartë edhe një herë se bëhet fjalë për të ardhmen tonë të përbashkët. Si shtet anëtar, nëse shikoni procesin e anëtarësimit në BE, ai udhëhiqet nga dy elementë – njëri është pozicioni suprem i shtetit të së drejtës dhe i dyti është integrimi ekonomik.

Kontributi në zhvillimin ekonomik përmes forcimit të bashkëpunimit ekonomik rajonal ishte i lartë në listën e Procesit të Berlinit që në fillim, sepse ai u krijua si një proces shtesë për të mbështetur Ballkanin Perëndimor në përgatitjen për anëtarësim në BE. Javën e kaluar në Berlin, kancelari Olaf Scholz e bëri shumë të qartë edhe një herë se bëhet fjalë për të ardhmen tonë të përbashkët. Si shtet anëtar, nëse shikoni procesin e anëtarësimit në BE, ai udhëhiqet nga dy elementë – njëri është pozicioni suprem i shtetit të së drejtës dhe i dyti është integrimi ekonomik.

Këtë e theksoi ambasadorja gjermane në vend, Petra Drexler, në aktivitetin “Promovimi i bashkëpunimit rajonal: Rruga drejt një tregu të përbashkët rajonal dhe integrimit në BE në Ballkanin Perëndimor”, organizuar nga Instituti i Politikave Evropiane (EPI).

“Nëse dëshironi që rezultatet e samiteve të jenë të qëndrueshme dhe të siguroheni që fokusi në zbatim të ruhet, atëherë është e rëndësishme që shoqëria civile dhe organizatat e ekspertëve të monitorojnë procesin dhe të angazhohen që nga fillimi se si do të vazhdojmë”, tha ajo.

Sipas saj, integrimi ekonomik këtu në thelb nënkupton integrimin përfundimtar në tregun e përbashkët evropian.

– Është diçka që vjen me përfitime të mëdha dhe potencial të madh për të gjitha ekonomitë kombëtare – përfshirë mekanizmat e solidaritetit që ekzistojnë këtu në Maqedoninë e Veriut, si dhe në vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Ndonjëherë ajo që neglizhohet në diskutimin publik është se ajo vjen me sfida të mëdha. Procesi është shumë i vështirë dhe i rrezikshëm, për të pasur diçka, standardet sociale të 17 milionë njerëzve që jetojnë në Ballkanin Perëndimor duhet të koordinohen, tha Drexler.

Ajo kujtoi se deri tani janë arritur përfitime të mëdha – liria e lëvizjes me karta identiteti midis të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe se, tha ajo, është një hap i madh, njohja reciproke e kualifikimeve akademike dhe profesionale në rajon – gjithashtu një hap i madh. , progres të mëtejshëm të plotë drejt anëtarësimit në SEPA, i cili, siç tha ai, do të kontribuojë për kushte më të mira jetese dhe integrim.

– Zhbllokimi i CEFTA-s do të mundësojë përparim të madh që është bllokuar në vitet e kaluara. Së dyti – procesi i Berlinit hapi rrugën për hapa konkretë përpara duke mbështetur planin e përbashkët të veprimit për tregun rajonal. Dhe samiti theksoi gjithashtu rëndësinë e instrumentit ende të ri – Planit të Rritjes. Edhe pse ka pasur shumë diskutime rreth Planit të Rritjes, agjenda u miratua së fundi dhe tani do të fillojë zbatimi, por samiti gjithsesi theksoi se ky mekanizëm mund dhe duhet të jetë një urë lidhëse midis tregut të përbashkët rajonal dhe tregut të përbashkët evropian, tha Drexler. .

Ai theksoi se tani komiteti i përbashkët i CEFTA-s do të jetë ai që do të duhet të miratojë kualifikimet profesionale, lejet e punës dhe qeveritë e rajonit do të duhet të zbatojnë me vendosmëri agjendat e reformave si dhe planin e veprimit për Rajonalin e Përbashkët. Tregu.

– Dhe mendoj se Maqedonia e Veriut tregon dhe vazhdon të tregojë një përkushtim shumë të fortë duke qenë një vend model me tregun e përbashkët rajonal. Grupi ndërpartiak në Kuvend është një hap pozitiv që do të ndjekë procesin dhe shpresojmë se do të kontribuojë në përmirësimin e të gjithë ambientit politik. Dhe mendoj se diskutime të tilla tregojnë se ka interes në organizatat e shoqërisë civile, si dhe në ato think tank, të monitorojnë proceset dhe të mundësojnë përparim konkret, tha Drexler.

Nënkryetari i Delegacionit të BE-së në vend, Ben Kupnau, përsëriti se tregu i përbashkët do ta afrojë rajonin me BE-në, do të stimulojë rritjen dhe do të forcojë konvergjencën ekonomike të rajonit.

– Tregu i përbashkët rajonal është një element kyç i kësaj. Është një iniciativë që u promovua nga procesi i Berlinit, u miratua në vitin 2020 dhe synimi është krijimi i një tregu të përbashkët rajonal të bazuar në katër liritë dhe duke ndërtuar një treg të përbashkët prej 18 milionë banorësh në rajon – një model që ndjek tregu i përbashkët evropian në bazë të rregulloreve të BE-së. Kjo do të thotë se ndërkohë që promovon tregtinë dhe integrimin, do të lehtësojë edhe biznesin jashtë rajonit me BE-në. Dhe në atë drejtim do të thotë forcimi i bashkëpunimit me konvergjencën rregullatore, tha Knupnau.

Ai vlerësoi se në rajonin e Ballkanit Perëndimor ne vazhdojmë të përballemi me sfidën e fragmentimit – ekzistojnë 14 kufij ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe ndërkohë që secili nga gjashtë vendet po zgjeron bashkëpunimin e tij, tregtia rajonale është shumë e ulët, veçanërisht duke pasur parasysh afërsinë gjeografike të vendeve dhe ekzistencës së lidhjeve tradicionale tregtare, duke shtuar se mbetet shumë për të bërë.

-Konvergjenca ekonomike është një element thelbësor dhe para aksesit në tregje më të mëdha rajonale, ato inkurajojnë konkurrencën, krijojnë vende pune dhe mundësi dhe mund të ndihmojnë në reduktimin e ikjes së trurit, dhe mbetet shumë për të bërë. Nëse shikoni PBB-në rajonale, ai është diku rreth 35 për qind e mesatares në BE. Pra, ka shumë potencial që duhet të çlirohet, tha Knupnau.

Integrimi në tregun e përbashkët në BE, shtoi ai, është forca kryesore lëvizëse për rritjen e të gjitha vendeve që iu bashkuan BE-së në të kaluarën, por vendet duhet të jenë të gatshme për të qenë në gjendje të zbatojnë rregulloret komplekse dhe të jenë gati për t’i rezistuar presionit dhe ja ku vjen dhe Plani i Rritjes dhe është këtu për të ndihmuar vendet të reformojnë për të ndërtuar kapacitetet e tyre – administrative dhe ekonomike, por edhe për të siguruar mjetet financiare për të gjithë ata hapa.

Ngjarja EPI është pjesë e një sërë ngjarjesh që zhvillohen nga 17 deri më 24 tetor në secilin nga kryeqytetet e Ballkanit Perëndimor, menjëherë pas Samitit të Ballkanit Perëndimor në Berlin.

Kryeministrat e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor në samitin e Procesit të Berlinit më 14 tetor nënshkruan një plan të ri veprimi për një treg të vetëm rajonal, si pjesë integrale e Planit të Rritjes së Bashkimit Evropian (BE) për Ballkanin Perëndimor.

U nënshkrua gjithashtu një marrëveshje e re lëvizshmërie, e cila përfshin akses në arsimin e lartë.

Duke shpallur nënshkrimin, kryeministri gjerman, mikpritës i samitit, Olaf Scholz tha se dokumentet e nënshkruara “do ta bëjnë jetën e njerëzve më të lehtë”.

Plani i ri i veprimit për një treg të vetëm rajonal për periudhën 2025-2028 u nënshkrua nga kryeministrat e Serbisë, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, Kosovës dhe Shqipërisë dhe kryesuesi i Këshillit të Ministrave të Bosnjë-Hercegovinës.