Ambasada e SHBA-së ndalon të gjitha projektet në Maqedoni, nuk ka para as për ato të filluara
Ambasada e SHBA-së nga sot në mëngjes ka informuar të gjitha organizatat joqeveritare dhe organizata të tjera që tashmë kanë marrë dhe pothuajse kanë realizuar projekte në Maqedoni – që të ndalojnë realizimin e tyre dhe të mos paguajnë asgjë, në përputhje me urdhrin ekzekutiv të presidentit të ri Donald Trump, i cili ka ngrirë ndihmën e huaj për të gjitha vendet, përveç Izraelit dhe Egjiptit, për 90 ditë.
Ky kërkesë ishte një “dush i ftohtë” për të gjithë ata që tashmë punojnë me ambasadën, pasi pritej që urdhri të aplikohej vetëm për projektet e reja dhe jo për ato të aktualet.
Kjo është praktikat e para pasojat e administratës së re të SHBA-së, dhe priten më shumë pas kur Trump të fillojë të merret me bilancin negativ të tregtisë që ka me Evropën, dhe mund të ndikohen edhe qytetarët e Maqedonisë nga deportimet, edhe pse për tani nuk ka informacion të tillë.
Përgjithësisht, ndihma e SHBA-së në Maqedoni është menaxhuar përmes projekteve të ambasadës dhe përmes agjencisë USAID, dhe ka pasur fokus në sundimin e ligjit, sigurinë kibernetike, mjedisin, zhvillimin e demokracisë, përmirësimin e konkurrueshmërisë, luftën kundër korrupsionit dhe pjesëmarrjen më të madhe qytetare. Vetëm për sistemin gjyqësor, SHBA ka dhënë pothuajse gjysmë miliardë dollarë ndihmë, që ishte arsyeja për të cilën ambasadorja Angela Ageler u ankuar një herë, duke thënë se “fjalët nuk janë pa para”, që do të thotë se janë shpenzuar shumë para për forcimin e pavarësisë së sistemit gjyqësor, ndërsa besimi në të mbetet ende shumë i ulët.
SHBA gjithashtu ka dhënë ndihmë për pandeminë (rreth 1.5 milion dollarë), dhe gjithsej nga viti 1993, kur kanë filluar të punojnë kështu me Maqedoninë, kanë dhënë ndihmë prej pothuajse një miliard dollarësh, përveç ndihmës ushtarake. Megjithëse urdhri prek kryesisht organizatat joqeveritare dhe mediat, edhe institucionet shtetërore dhe të tjera kanë përfituar ndihmë përmes USAID-it.
Përndryshe, udhëzimi që Sekretari i Shtetit, Mark Rubio, publikoi të premten, i cili është lëshuar për të gjitha përfaqësitë diplomatike dhe konsullore, kërkon që punonjësit të lëshojnë “urdhëra për pezullimin e punës” për pothuajse të gjitha “shpërblimet e ekzistuese për ndihmë të huaj” dhe të bëhet menjëherë. Sipas vlerësimit të “Politico”, i cili ishte i pari që publikoi lajmin, duket se kjo shkon më tej se urdhri ekzekutiv i presidentit Donald Trump, i cili i urdhëroi Ministrinë të pezullonte grantet për ndihmën e huaj për 90 ditë në pritje të shqyrtimit nga sekretari.
Në njoftimin e Departamentit të Shtetit për këtë vendim të Mark Rubio thuhet se sekretari i shtetit ka iniciuar një rishikim të të gjitha programeve për ndihmë të huaj për të siguruar që ato të jenë efikase dhe të jenë në përputhje me politikën e jashtme të SHBA-së në kuadër të agjendës “Amerika në radhë të parë”.
“Presidenti Trump e ka thënë qartë se Shtetet e Bashkuara nuk do të shpenzojnë më para pa kthim për popullin amerikan. Rishikimi dhe përshtatja e ndihmës së huaj në emër të tatimpaguesve të vlefshëm nuk është vetëm gjëja e duhur, por një imperativ moral. Sekretari është krenar që mbron investimin amerikan me një shqyrtim të kujdesshëm dhe të arsyeshëm të mënyrës se si po shpenzojmë ndihmën e huaj jashtë vendit”, thuhet në njoftimin.
Urdhri ka befasuar disa përfaqësues të Departamentit të Shtetit për shkak të gjerësisë së mandatit të tij. Udhëzimi mund të hapë mundësinë që qeveria amerikane të jetë përgjegjëse për shpërblimet civile, pasi mund të ngritën padi për kontrata të paplotësuara nëse kushtet janë shkelur, thanë ish-dhe aktualë funksionarë. Në udhëzim thuhet se “vendimet për vazhdimin, ndryshimin ose ndalimin e programeve do të merren pas shqyrtimit nga sekretari”.
Trump dhe republikanët kanë përshkruar për vite me radhë shpenzimin e shtrenjtë për ndihmën e huaj gjatë administratave të Barack Obama dhe Joe Biden. Tani, pritet që Departamenti i Shtetit të përgatisë një raport brenda 85 ditëve nga lëshimi i udhëzimeve për atë se çfarë do të ndodhë më pas.
