Java katërditore e punës nuk është më vetëm një “eksperiment skandinav”, por një trend që po testohet në kompani në Britaninë e Madhe, Spanjë, Gjermani dhe SHBA.
Por a do të funksiononte një model i tillë edhe tek ne? A nënkupton java më e shkurtër më pak punë – apo më shumë produktivitet?
Çfarë do të thotë java katërditore e punës?
Zakonisht ekzistojnë dy qasje kryesore:
-
32 orë në javë (4 ditë nga 8 orë), pa ulje page,
-
40 orë në javë (4 ditë nga 10 orë), me të njëjtën pagë dhe të njëjtin numër orësh, por të përmbledhura në më pak ditë.
Qëllimi i të dy modeleve është i njëjtë – të krijohet një ekuilibër më i mirë midis jetës private dhe asaj profesionale, më shumë kohë për pushim dhe rritje të përqendrimit në punë.
Çfarë tregojnë përvojat nga vendet e tjera?
Testi më i madh deri më sot është zhvilluar në Britaninë e Madhe, në 61 kompani me gati 3,000 punonjës. Rezultatet ishin mbresëlënëse:
-
71% e kompanive vendosën ta vazhdojnë modelin edhe pas përfundimit të testit,
-
Produktiviteti mbeti i njëjtë ose u rrit,
-
Stresi tek punonjësit ra me 39%,
-
Numri i dorëheqjeve u përgjysmua.
Rezultate të ngjashme janë vërejtur edhe në Spanjë, Islandë dhe Gjermani.
A mund të funksionojë ky model tek ne?
Ekonomia e Maqedonisë ka specifikat e veta – mungesë të fuqisë punëtore në shumë sektorë, dominim të prodhimit dhe shërbimeve me turne. Për këtë arsye, zbatimi i javës katërditore në shkallë të gjerë do të ishte sfidues.
Sfidat kryesore:
-
Një pjesë e industrisë punon në tre turne dhe kërkon prezencë fizike,
-
Orari i shkurtuar do të kërkonte më shumë punonjës dhe kosto më të larta,
-
Mungon korniza ligjore për një model të tillë.
Por ka edhe argumente pozitive:
-
Motivim dhe kënaqësi më të lartë tek punonjësit,
-
Më pak djegie profesionale (burnout),
-
Më shumë atraktivitet për të rinjtë dhe profesionistët e kualifikuar,
-
Më shumë stabilitet të stafit ekzistues.
Në cilat sektorë është më e zbatueshme?
Më realist është që ky model të testohet fillimisht në:
-
Sektorin e IT-së dhe kompanitë digjitale,
-
Marketing dhe industri kreative,
-
Shërbime financiare dhe konsulente,
-
Start-up kompani.
Në këto fusha, produktiviteti matet me rezultate dhe cilësi, jo me numrin e orëve apo praninë fizike.
Çfarë përfitojnë punonjësit dhe punëdhënësit?
Punonjësit:
-
Më shumë kohë për pushim dhe familje,
-
Shëndet më të mirë mendor,
-
Motivim dhe efikasitet më të madh.
Punëdhënësit:
-
Punonjës të kënaqur dhe besnikë,
-
Më pak qarkullim të stafit,
-
Imazh pozitiv dhe më e lehtë tërheqja e talenteve.
